ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΝΔΟΣΥΣΤΑΔΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΣΠΟΡΩΝ ΕΝΟΣ ΔΑΣΟΥΣ

Η γενετική ποικιλότητα των δασικών ειδών είναι ιδιαίτερα σημαντική για την προσαρμογή των δασικών πληθυσμών στο ολοένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον τους. Η μεταφορά της γενετικής ποικιλότητας από τη μία γενιά στην άλλη διασφαλίζει την προσαρμοστικότητα των δασικών πληθυσμών στο διηνεκές. Το σύνολο των σπόρων που παράγεται από έναν πληθυσμό δασικών φυτών έχει συγκεκριμένη γενετική δομή, που εξαρτάται από τη γενετική ποικιλότητα των δέντρων  γονέων και από το αναπαραγωγικό σύστημα. Οι ως τώρα έρευνες του αναπαραγωγικού συστήματος των δασικών ειδών έχουν γίνει κυρίως θεωρώντας την απόσταση μεταξύ των δέντρων ως την πιο βασική παράμετρο επηρεασμού της ικανότητας σταυρογονιμοποίησης των δέντρων σε μια συστάδα. Στην παρούσα εργασία εξετάζονται δύο περιπτώσεις, όπου η απόσταση δρα διαφορετικά. Στο μεσογειακό κυπαρίσσι  (Cupressus sempervirens) βρέθηκε μείωση της ικανότητας σταυρογονιμοποίησης σε αραιές συστάδες, σε σχέση με άλλες πιο πυκνές, ενώ αντίστροφα στον ίταμο (Taxus baccata) η μεγάλη απόσταση των δέντρων σπορέων από τα αρσενικά δέντρα συνέβαλε στην αύξηση της σταυρογονιμοποίησης. Η διαφορά αυτή ανάμεσα στις δύο περιπτώσεις οφείλεται σε άλλους ενδοσυσταδικούς παράγοντες, πλην της απόστασης, όπως είναι η μείξη των ειδών σε ένα δάσος και η ηλικία και το μέγεθος των δέντρων. Χρειάζεται λοιπόν να θεωρήσουμε ένα σύνολο παραγόντων, προκειμένου να περιγράψουμε τη δυνατότητα ενός πληθυσμού να μεταφέρει τη γενετική του ποικιλότητα στην επόμενη γενιά. Η πληροφορία αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για την επιλογή δέντρων για συλλογή σπόρων, αλλά και των κατάλληλων δασοκομικών μέτρων σε διαχειριζόμενα δάση και δάση ιδιαίτερου οικολογικού ενδιαφέροντος.

Advertisement

The genetic component of biodiversity in forest ecosystems

by Aristotelis C. Papageorgiou and Dimitrios Kasimiadis

Full paper published in figshare: http://figshare.com/articles/The_genetic_component_of_biodiversity_in_forest_ecosystems/157195

Genetic implications of forest management in the Mediterranean

Also available through figshare:

http://figshare.com/articles/Genetic_implications_of_forest_management_in_the_Mediterranean/157167

Mediterranean forests are characterized by high complexity and biological richness at all levels. Genetic diversity of Mediterranean forest species has been found to be higher than the one of central and northern Europe. It is important for the maintenance of forest cover and the adaptation of forests under adverse conditions towards environmental change. Genetic diversity in the Mediterranean forests has been shaped by the climatic and the geographical history of the region. However, the most important factor influencing diversity is the presence of human in the region. The impact of forest management techniques and other human activities on genetic diversity is analyzed. Sustainable forest management in the Mediterranean should take this information in account and include measures for the maintenance of genetic diversity of forest species. This will then secure the long-term character of forestry in the region and the production of goods and services for the society.

Αποτύπωση της γενετικής ποικιλότητας του Κυπριακού κέδρου (Cedrus brevifolia): Σημαντικός παράγοντας για την αειφόρο διαχείριση του

Παρουσίαση του Ν.Γ. Ηλιάδη στο συνέδριο «Οικολογία και ∆ιατήρηση της Βιοποικιλότητας», Ιωάννινα 2006.

Ο Κυπριακός κέδρος (Cedrus brevifolia) είναι ένα από τα τέσσερα είδη κέδρου που φύονται σήμερα. Είναι ενδημικό είδος της χλωρίδας της Κύπρου και απαντάται σε έναν και μόνο πληθυσμό στο δάσος Πάφου. Το έντονο ανάγλυφο της περιοχής, σε συνδυασμό με τις διάφορες οικοτυπικές δομές που σχηματίζονται συμβάλουν ώστε να διαχωριστεί ο πληθυσμός αυτός σε πέντε κύρια υποσύνολα. Σε αυτές τις ομάδες έγινε δειγματοληψία σε 700 συνολικά άτομα. Η χρήση τεσσάρων μικροδορυφορικών εκκινητών σε πυρηνικό DNA (n-SSR) παρουσίασαν σημαντικό αριθμό αλληλομόρφων (62), αποτυπώνοντας τη γενετική ποικιλότητα και διαφοροποίηση μεταξύ και ανάμεσα στα υποσύνολα πληθυσμού. Η αποτύπωση αυτή μας έδωσε διευκρινιστικές εικόνες για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ώστε να υπάρξει μια αειφόρος διαχείριση και προστασία του είδους τόσο εντός, όσο και εκτός των φυσικών ορίων εξάπλωσης του.